Αλυσιδωτή Αντίδραση: κλέφτης ποδηλάτου κόβει μια κλειδαριά. (Φωτογραφία: Michael Darter / Getty Images)
«Το ποδήλατο εκείνο δεν ήταν κάτι το εντυπωσιακό – ένα παλιό ποδήλατο βουνού που κόστιζε μόνο διακόσια δολάρια» - θυμάται ξεκάθαρα ο Rob Brunt, ένας αστυνομικός από το Βανκούβερ. Η ιδιοκτήτρια του ποδηλάτου, ντυμένη από την κορυφή ως τα νύχια με ένα φθηνό πράσινο αδιάβροχο, καθοδόν για τη δουλειά της στην αγορά του Granville Island, σταμάτησε τον Brunt για να εκφράσει την ανησυχία της για το ποδήλατο της. Ήταν κλειδωμένο, σε κοντινή απόσταση, σε ένα χώρο στάθμευσης, πίσω από ένα παρκινγκ αυτοκινήτων και εκτός του οπτικού πεδίου των περαστικών – το ιδανικό μέρος για τους κλέφτες. Ήταν ο βασικός τρόπος μετακίνησης της και δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τον χάσει.
Την επόμενη φορά που ο Brunt είδε εκείνη τη γυναίκα, ήταν τελείως απογοητευμένη. Το ποδήλατό της είχε κλαπεί, αναγκάζοντας την να αργοπορεί για λίγες μέρες από τη δουλειά της και να μετακινείται με δανεικό ποδήλατο. Ξεκίνησε να μαζεύει χρήματα για μια καινούρια κλειδαριά και ποδήλατο.
Η ιστορία της γυναίκας είχε κολλήσει στο μυαλό του Brunt. «Διδάχθηκα πως η αξία ενός ποδηλάτου δεν είναι ενδεικτική της αξίας που έχει για τον ιδιοκτήτη του», είπε.
Αυτό συνέβη δύο χρόνια πριν. Σήμερα, στο Granville Island, έχει πραγματοποιηθεί μία αξιοσημείωτη ποδηλατική αλλαγή. Οι κλέφτες ποδηλάτων έχουν μειωθεί περισσότερο από 70%, μια απίστευτη βελτίωση σε ένα πρόβλημα που εξαπλώνεται σχεδόν σε κάθε μεγάλη πόλη του κόσμου. Παρόμοιες καταστάσεις σε ολόκληρο το Βανκούβερ προσφέρουν την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να γίνει και να καταπολεμηθεί αυτό το φαινόμενο που παρεμποδίζει την ανάπτυξη της ποδηλατικής κουλτούρας. Και αυτή η αλλαγή ίσως να μην είχε συμβεί ποτέ, αν κάποιος δεν είχε κλέψει το ποδήλατο του Allard.
Hotspot κλοπής : Το Granville Island ήταν το πιο κακόφημο σημείο στον Καναδά για κλοπή ποδηλάτων. (Φωτογραφία: Martin Child/Getty)
Ο Allard αποτελεί πλέον λαϊκό ήρωα για την ποδηλατική κοινότητα του Βανκούβερ, χάρη στην διαρκή προσπάθειά του να σταματήσει το φαινόμενο της κλοπής τους – και χωρίς καν να ζει στην πόλη. Το σπίτι του βρίσκεται κοντά στα σύνορα των ΗΠΑ με Καναδά λίγο έξω από το Σηάτλ, από όπου πλέον διευθύνει μια hi-tech βιομηχανία – ως πρώην στέλεχος της Microsoft είχε ηγηθεί της ομάδας που εφεύρε το Xbox. Η ζωή του στο Σηάτλ ξεκίνησε μετά από την αποχώρησή του από τη Microsoft πριν από αρκετά χρόνια όταν ξύπνησε ένα πρωί και το αγαπημένο του mountain bike έλειπε.
Ο J Allard με τον πρόεδρο της Microsoft Bill Gates το 2007. (Φωτογραφία: Ted S Warren / A)
Η εμπειρία αυτή τον συντάραξε. Όχι μόνο αισθάνθηκε θύμα, αλλά ήταν ενοχλημένος και από την αδιάφορη στάση της αστυνομίας. Άρχισε να εξετάζει γιατί η κλοπή ποδηλάτων είχε φτάσει να φαίνεται σαν πρόβλημα χωρίς λύση, αποδεκτό από πολλούς ως αναπόφευκτο μέρος της αστικής ζωής.
Έτσι λοιπόν, βρήκε μια λίστα από φραγμούς που εμπόδιζαν την ουσιαστική δράση κατά της κλοπής ποδηλάτων: η αστυνομία συχνά επιβαρύνεται με άλλες προτεραιότητες, ενώ τα κλεμμένα ποδήλατα μπορούν παράνομα να πωληθούν μέσω του διαδικτύου. Παράλληλα, η βιομηχανία ποδηλάτων δεν έχει συμφωνήσει σε έναν τυποποιημένο σειριακό αριθμό (Serial Number) ενώ και οι ίδιοι οι ποδηλάτες δεν κλειδώνουν πάντα σωστά τα ποδήλατά τους. Ο Allard έλεγε ότι δεν μπορούσε να βρει κανένα άτομο στη Βόρεια Αμερική που να εργάζεται αποκλειστικά με στόχο να σταματήσει η ανεξέλεγκτη κλοπή ποδηλάτων.
Ποδήλατο χωρίς τον πίσω τροχό και τη σέλα στην Οττάβα. (Φωτογραφία: Photawa / Getty Images)
«Δεν μπορούσα να αποδεχτώ τις απαντήσεις στις ερωτήσεις που ζήτησα μετά την κλοπή του ποδηλάτου μου», μας λέει πίνοντας μια μπύρα σε μια παμπ του Βανκούβερ. «Απορρίπτω την αντίληψη ότι η κλοπή ποδηλάτου αποτελεί μέρος της μετακίνησης με ποδήλατο».
Αλλά η κλοπή ποδηλάτων είναι ανεξέλεγκτη σε πόλεις σε όλο τον κόσμο. Στο Λονδίνο, περίπου 20.000 ποδήλατα δηλώνονται ως κλεμμένα κάθε χρόνο. Εβδομήντα δύο (72) εκλάπησαν πέρυσι μόνο από τον κεντρικό σταθμό του Milton Keyes στην Αγγλία. Οι κλοπές ποδηλάτων κοστίζουν στο Πόρτλαντ το ύψος των 2 εκατομμυρίων δολαρίων (£ 1,5 εκατ.) ετησίως, και μόνο για τα ποδήλατα που δηλώθηκαν κλεμμένα. Σύμφωνα με μια έκθεση του Κεντρικού Γραφείου Στατιστικής της Ολλανδίας για το 2015, οι 630.000 κλοπές που αναφέρθηκαν στην αστυνομία αντιστοιχούσαν μόνο στο 30% περίπου του συνόλου αυτών που κλάπηκαν.
Ο Allard αποφάσισε να δράσει. Αυτό που προέκυψε ήταν το Project 529, ένα φιλόδοξο σχέδιο που αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση της κλοπής ποδηλάτων. Η πρώτη φάση ήταν η δημιουργία μιας παγκόσμιας βάσης δεδομένων ποδήλατων βασισμένης σε εφαρμογές για ποδήλατα που απευθύνονταν στους ποδηλάτες και τις αστυνομικές δυνάμεις, με σκοπό αφενός να αποθαρρύνουν την κλοπή και αφετέρου να βοηθήσουν την επιστροφή των ευρεθέντων ποδηλάτων. Ενώ παρόμοιες βάσεις δεδομένων υπήρχαν εδώ και χρόνια, καμία δεν είχε συμπεριλάβει τους Βορειοαμερικάνους, ούτε υπήρχε κάποια που να την χρησιμοποιεί η Αστυνομία διαπολιτειακά είτε και πέρα από τα σύνορα.
Ωστόσο, γρήγορα συνειδητοποίησε ότι το πρόβλημα ήταν πολύ πιο σύνθετο από το να ενθαρρύνει απλά τους ποδηλάτες να δηλώσουν το ποδήλατό τους στη βάση δεδομένων. Τότε ήταν που γνώρισε τον Brunt, έναν βετεράνο αστυνομικό, ο οποίος μετά από έναν τραυματισμό πάνω στο καθήκον, αφοσιώθηκε στις υποθέσεις κλοπής ποδηλάτων στο Βανκούβερ.
Ο Brunt έδωσε στον Allard μια νέα προοπτική για το πρόβλημα και την πρόσβαση σε μια Αστυνομία που ήταν πρόθυμη να δοκιμάσει κάτι νέο. Ο Allard έδωσε στο Brunt την απαραίτητη τεχνογνωσία και απεριόριστη ενέργεια για την καταπολέμηση του προβλήματος.
Μαζί, κατάφεραν να μετατρέψουν το Βανκούβερ σε μια πιλοτική πόλη με στόχο την ολοκληρωμένη προσέγγιση αντιμετώπισης της κλοπής ποδηλάτων. Επισκέφθηκαν οι ίδιοι κάθε κατάστημα ποδηλάτων στο Βανκούβερ για να συζητήσουν το πρόβλημα και να ενθαρρύνουν τους ιδιοκτήτες τους να καταχωρούν κάθε ποδήλατο που πωλούν (ο Allard αναβάθμισε το λογισμικό πωλήσεων σε ορισμένα καταστήματα για να διευκολύνει το έργο τους). Επισκέφθηκαν επίσης κοινοτικά κέντρα και έστησαν περίπτερα σε φεστιβάλ και εκθέσεις για να ενημερώσουν το κοινό και να το παρακινήσουν να εγγραφεί στην βάση δεδομένων.
Παράλληλα, στο νησί Granville, με πάνω από 10 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο, οι Allard και Brunt συνεργάστηκαν με ιδιοκτήτες καταστημάτων για να εγκαταστήσουν ασφαλέστερα σημεία κλειδώματος ποδηλάτων, προωθώντας «ποδηλατικά» δάνεια και τυπώνοντας το λογότυπο του Project 529 σε όσο το δυνατόν περισσότερα ποδήλατα, για να αποτρέψουν τους πιθανούς κλέφτες.
Μέλη του Project 529 στο Granville Island, συμπεριλαμβανομένου του J Allard, δεξιά και του Rob Brunt, μπροστά. (Φωτογραφία: Dominic Schaefer)
«Δεν ξέρω αν κάποιος άλλος θα μπορούσε να το κάνει αυτό εκτώς από τον James», λέει ο Brunt. «Είναι τόσο έξυπνος και τόσο καλός σε τόσα διαφορετικά πράγματα που είναι απίστευτο. Παρουσιάζει πάντα νέες προοπτικές και αναλύει τα πράγματα με εναλλακτικούς τρόπους. Απλά σκέφτεται διαφορετικά».
Τα πρώτα δείγματα γραφής της προσπάθειας των δύο συνεργατών δεν άργησαν να φανούν. Στο Βανκούβερ, ο αριθμός κλοπής ποδηλάτων μειώθηκε κατά 20% κατά το πρώτο χρόνο και κατά 30% το δεύτερο. Στο Granville τον Ιούνιο του 2015, πριν ξεκινήσει το έργο, δηλώθηκαν 33 κλεμμένα ποδήλατα. Τον Ιούνιο του 2017, ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 7.
Το έργο τους άρχισε γρήγορα να αναγνωρίζεται. Η Laura Jane υπεύθυνη της οργάνωσης Hub Cycling για την προώθηση του ποδήλατου στο Βανκούβερ, τονίζει ότι το φαινόμενο είχε αυξηθεί ιδιαίτερα στην πόλη, ώστε πολλοί ποδηλάτες να έχουν εγκαταλείψει το αστικό ποδήλατο υπό το φόβο των κλοπών. Πλέον είναι ενθουσιασμένη από την ανάκαμψη του ποδηλάτου, την οποία αποδίδει τόσο στο έργο του Allard που ενεργοποίησε την αστυνομία του Βανκούβερ, όσο και σε πρωτοβουλίες της κοινότητας σε θέματα εκπαίδευσης και ενημέρωσης ποδηλάτων όπως το ασφαλές παρκάρισμα.
«Η μετακίνηση με ποδήλατο πρέπει να προσφέρει ασφάλεια, αν και θα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της κλοπής, αλλά αυτό που γεμίζει αισιοδοξία τους ποδηλάτες είναι ότι έχουν σημειωθεί πολύ ξεκάθαρα βήματα για τη μείωση του φαινομένου», λέει η Jane. «Παρόλα αυτά, η κλοπή δεν είναι αναπόφευκτη ακόμα και σε μια φιλική προς τα ποδήλατα πόλη».
Ωστόσο, η πορεία της επιχείρησης του Allard προς την επιτυχία μόνο εύκολη δεν είναι. Την έχει μέχρι στιγμής χρηματοδοτήσει με τα χρήματα από την πώληση του εξοχικού σπιτιού του. Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό, αφού χωρίς περισσότερες αστυνομικές δυνάμεις στην πόλη και χωρίς περισσότερα έσοδα - η εγγραφή στο project 529 είναι δωρεάν, και μόνο από την αναβάθμιση του λογισμικού έχει λίγα έσοδα - το μέλλον του project είναι ακόμα αβέβαιο.
«Για όλα τα άλλα, έχουμε τη μαγική φόρμουλα, αλλά όχι για το οικονομικό κομμάτι του έργου», λέει ο Brunt. « Ο James το χρηματοδοτεί από την τσέπη του. Έχει ξοδέψει εδώ χιλιάδες δολάρια και δεν είναι καν καναδός».
Όπως κάθε καλό στέλεχος της hi-tech βιομηχανίας, ο Allard έχει σχεδιάσει το project μέχρι στιγμής χωρίς να σκέφτεται πολύ για τη χρηματοδότηση. «Αν είχα ένα επιχειρηματικό σχέδιο, δεν θα ήμουν εδώ», λέει με γέλιο. Αναγνωρίζει ότι το project 529 δεν είναι τόσο «κλιμακωτό» όπως θα ήθελε, αλλά ελπίζει ότι τα αποτελέσματα του Βανκούβερ θα εμπνεύσουν περισσότερες πόλεις και θα ενδιαφερθούν.
Έχει ήδη εγγράψει στην βάση δεδομένων Αστυνομικά Τμήματα από κάποιες πόλεις γύρω από το Βανκούβερ και αναζητεί διαρκώς περισσότερα, κοιτάζοντας παράλληλα και για μια ακόμα μεγαλύτερη πόλη: το Σηάτλ, ένα αστικό κέντρο όπου κάθε μέρα κλέβεται ένα ποδήλατο, κατά μέσο όρο. Εάν ο Allard μπορέσει να εμπνεύσει την Αστυνομία της πατρίδας του για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο τόσο σοβαρά όσο το κάνει το Βανκούβερ, σκέφτεται ότι μπορεί να βάλει ένα δυνατό εμπόδιο στις παράνομες διασυνοριακές πωλήσεις κλεμμένων ποδηλάτων και στις δύο πόλεις.
«Θέλω να μειώσω την κλοπή ποδηλάτων κατά 50%; Ναι, φυσικά, αλλά αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό», λέει. «Αλλά μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά».
Όσο για εκείνη τη νεαρή γυναίκα στο νησί Granville, ο Brunt θυμάται την ιστορία της για έναν άλλο λόγο. Μετά την πρώτη τους συνάντηση, ο ίδιος και ο Allard την έπεισαν να δηλώσει το ποδήλατό της στην εφαρμογή 529 Garage. Το έκανε και έστειλε κάποιες φωτογραφίες της με το πράσινο αδιάβροχό της δίπλα στο ποδήλατο. Τελικά το ποδήλατό της εμφανίστηκε στο Craigslist και με τη βοήθεια της αστυνομίας και των πληροφοριών της εφαρμογής βρέθηκε και επέστρεψε σε αυτήν· μια ποδηλατική ιστορία με ευτυχισμένο τέλος.